‘La satisfaction de l’impulsion créatrice est un besoin biologique de base, essentiel à la santé de l’individu. Son effet cumulé sur la santé de la société est inestimable. L’art est l’un des rares moyens importants connus de l’homme pour articuler cette impulsion. C’est pourquoi sa pratique est aussi ininterrompue que la vie elle-même.’ Rothko in Écrits sur l’art, Flammarion.

Met Ik zal u nooit verlaten brengt Frank Wagemans (Antwerpen, 1953) opnieuw een aantal huiskamer-taferelen, vergezeld van een aantal sculpturen. Meer dan in zijn vorige tentoonstellingen zijn de schilderijen van Wagemans abstracter geworden. De figuren uit zijn vroegere werken wijken voor het abstracte vlak en de geometrische vormen in al hun facetten. De kleur (die deze keer vaak zeer uitbundig wordt gehanteerd en zich soms wel een flashy aura toedicht) wordt niet alleen gebruikt om gevoel en om betekenis in het werk te steken, maar ook om diepte te creëren. Voor- en achtergrond worden aangegeven en onderscheiden, maar vallen ook vaak samen. Zoals figuratie en abstractie niet alleen van elkaar gescheiden worden, maar soms opgaan in elkaar, en in staat zijn elkaar te relativeren.

Hoewel er vaak een knipoog naar de schilderkunstige geschiedenis en picturale traditie inzit, gaat Wagemans voor zijn onderwerpen niet ver op zoek. Wat telt is de omgeving van de kunstenaar zoals hij er dagelijks mee geconfronteerd wordt. Gekunstelde onderwerpen zijn niet aan hem besteed. Wel personages in hun elementaire gedaantes en de daarmee gepaard gaande beeldbetekenissen, bijvoorbeeld als man een vrouw, vergezeld van de hond – het symbool van trouw bij uitstek. Maar ook een hand van een van zijn figuren, het hem omgevende landschap boeien hem. Wagemans’ wereld krijgt gestalte door ze te herleiden tot een eigen vorm en de onderliggende verbanden die vormen al dan niet kunnen genereren.

Voor hem is schilderen een noodzakelijke bezigheid; iets waaraan hij gehoor moet geven en niet aan ontsnappen kan. De daad (als ‘act’) van het schilderen zelf is voor hem zoals schaakspelen: ‘en heeft te maken met het denken vóór de zet’, verklaart de kunstenaar. Zodra er één element in de compositie wordt gewijzigd, dan verandert alles mee.’

Reeds vanaf 2006 werkt Frank Wagemans samen met Galerie De Zwarte Panter. Hij hield toen een solotentoonstelling onder de titel ‘Le roy à la chasse’. Vanaf dat jaar zou hij er een regelmatige gast worden. En zijn vriend de kunstenaar Benjamin Demeyere werd zijn vaste co-exposant.

Frank Wagemans over de huidige expositie en zijn werk:

“Zie eens wat ik heb gemaakt… Deze titel is letterlijk te nemen en slaat niet direct op de inhoud. Ik geef graag titels die een bepaalde sfeer weergeven zoals bv. huiselijke taferelen, het leven van de werkman, ik zal u nooit verlaten… Ik put hiervoor uit mijn directe leef- en gevoelswereld. Ben ik dan niet geëngageerd? Ik neem mijn kunstenaarspraktijk zeer ernstig maar een intellectueel discours er rond moet je van mij niet verwachten, dat laat ik aan anderen.

De titel ‘Het leven van de werkman’ van 2010 verwees naar het feit dat ik toen werkman werd in een school in Ekeren. ‘Huiselijke taferelen’ – hiervoor was mijn eigen woonst en omgeving de inspiratie. ‘Zie eens wat ik heb gemaakt’ wijst wel dubbelzinnig naar de aandacht die kunstenaars vragen, hierin ben ik niet anders dan andere kunstenaars, en ik refereer ook aan de onschuld in die vraag; een vraag naar goedkeurende bewondering.

Wat mijn taal betreft: die is in de loop der jaren sterk geëvolueerd. Je staat als kunstenaar uiteraard in de tijd waarin je leeft maar altijd wel met eigen referenties. Voor mij geen heftige gebaren maar de ijver van een kind dat met meetlat en potlood het perfecte huis probeert te tekenen. Daar ligt voor mij de ontroering. Zowel in mijn beelden als in mijn doeken zoek ik naar een niet voor de hand liggende esthetiek. Lichtheid en eenvoud en voor de rest af en toe een monkelende glimlach als surplus. En de rest moogt ge zelf verzinnen…”

Deze knappe, zelf-relativerende tekst neemt niet weg dat Frank Wagemans inmiddels een mooi curriculum opbouwde. Hij werd laureaat van de Prijs Provincie Antwerpen in 1984 en 1986. Vooraleer hij met de Zwarte Panter samenwerkte, exposeerde hij individueel onder meer in de avant-garde galerie Cintrik te Antwerpen in 1982 en in het Jordaenshuis in 1994. Hij werd geselecteerd voor belangrijke groepstentoonstellingen onder andere door museum Middelheim in 1985 en 1987 en door het Museum voor Hedendaagse Kunst Antwerpen (MuHKA) voor de geruchtmakende tentoonstelling van Flor Bex onder de titel ‘Woord en Beeld’ in 1993. Het oeuvre van Frank Wagemans is zeer actueel, met een eigenzinnige figuratie, een maatschappelijke ondertoon, doch ook met een speelse ironie.

Benjamin Demeyere Une île en Frank Wagemans Vakwerk

Vernissage op zaterdag 30 juni 2018 tussen 16u00 en 22u00.

De tentoonstelling loopt van zondag 1 juli tot en met zondag 2 september 2018.

Donderdag, vrijdag, zaterdag, zondag 13u30 tot 18u00

Galerie De Zwarte Panter | Hoogstraat 70-72-74 | Antwerpen | België

Frank Wagemans maakt werk dat hij zelf omschrijft als licht en vrolijk. Dat is zijn strategie of liever een noodzaak. Hij zoekt onbeschaamd het esthetisch plezier. Het motto van de Franse filosoof Charles Pepin indachtig: Le beau nous fait du bien. Innerlijke schoonheid ervaren, kan plezier geven en verbinden.

We laten de kunstenaar zelf aan het woord: “De wereld vandaag is zeer complex en opdringerig. Wat moet ik daarmee? Ik kan enkel werk maken. Het blijft voor mij nog steeds een mysterie wanneer blijkt dat een werk goed is of dat ik vermoed dat het zijn werk doet. Ik weet dat ik daarvoor hard moet zwoegen, maar als het gebeurt, kan ik de wereld weer iets beter aan. Ik heb een romantische ziel, maar denk in een abstracte taal, ik schep er plezier in om daar een beetje onnozel mee om te gaan vooral als het té serieus dreigt te worden. Diezelfde geest zie ik ook bij een jonge generatie stripmakers.

Initiatieven zoals Art is Comic in het Mima (Millennium Iconoclast Museum of Art, Brussel) spreken mij aan. Fantastisch hoe zij de brug maken tussen kunst en strip en hoe bevrijdend het is als die opdeling verdwijnt. Ook Christoph Ruckhäberle, Richard Mc Guire, BlexBolex, Matti Hagelberg, David Shrigley zijn voor mij inspirerende kunstenaars. Richard Mc Guire zei ooit: ‘before any creative doubt, go weirder.’ Dat zegt het helemaal: in elk werk moet er een zeker risico zitten.

Voor mij geen leven on-line. Ik leef en werk eerder teruggetrokken in Gooreind (Wuustwezel). Toen ik een titel zocht voor mijn tentoonstelling vond ik in de kringloopwinkel van Wuustwezel een plaat van de Meisterjodler Sepp Veillechner met daarop het nummer ‘Auf meinen Berg bin ich König’. Wat een goede titel. Maar bij nader inzien had ik toch geen zin om telkens weer de diepere betekenis ervan te moeten uitleggen. Opgeruimde Vrolijkheid dan maar? Ondertussen ging mijn dagelijkse strijd om het juiste roze, blauw, groen te vinden door. Eenzaam op mijn Gooreindse berg maakte ik de ene dag een meesterwerk, de andere dag viel mijn opgeruimdheid ten prooi aan chaos. Deze terug ophelderen, vraagt vakmanschap, de arbeid van een expert. Dat is dan ook de titel geworden van mijn tentoonstelling. Op een ouderwetse manier u een mentale draagconstructie voorstellen waar ge op een verwarrende manier plezier aan kunt beleven. Vakwerk.”

Frank Wagemans heeft de voorbije decennia een eigenzinnig, interessant parcours afgelegd waarbij een gelaagde inhoud perfect strookt met een knappe techniek: Vakwerk. Ter gelegenheid van de tentoonstelling wordt een klein postkaarten-vouwboekje uitgegeven op 250 exemplaren van tekeningen uit de schetsboekjes van Frank Wagemans, bevattende 30 kaarten. Deze uitgave is beschikbaar tijdens de tentoonstelling (15 euro).

De weergave van wat we onmiddellijk in de ons omringende werkelijkheid zien, interesseert Frank Wagemans enkel in die zin dat hij nagaat hoe hij een huis, een boom, een man met de fiets, een schaap tot zijn eigen picturale beeldtaal kan herleiden en ‘vertalen’. Daarbij toont hij het alledaagse tafereel door er enkel de essentie van weer te geven. Zo bestaan de kruinen van bomen uit cirkels, die nu eens opvallend geel dan weer groengrijs zijn, een raam is bij Wagemans een kruis, wolken kunnen groen zijn. Hoewel het op het eerste gezicht niet zo lijkt, worden er zeer frequent vlakken en taferelen overschilderd en weggewerkt (ook door delen weg te schuren) om zo het doek gestalte te geven tot op het moment dat elke kleur, elk vlak, elke ermee gepaard gaande betekenis en emotie juist zitten.

Opmerkelijk in deze tentoonstelling is dat de kunstenaar gebruikmaakt van zogenaamd ‘foute kleuren’, die hij laat dialogeren en combineert met zeer aardse kleuren. Dat zorgt niet enkel voor een contrast, integendeel, Frank Wagemans werkt zo minutieus aan zijn vlak- en kleurgebruik tot het ogenblik dat beide feilloos in elkaar opgaan en als het ware een symbiose vormen.

Naast de schilderijen exposeert Frank Wagemans ook een aantal beelden, die deze keer opvallen door hun uitgelijnde vorm en minder robuust zijn dan de vroegere beelden. De gestileerdheid en de witte kleur van het gips treffen ervan. Zo zien we bijvoorbeeld in gips een sculptuur van een man met een plastic bloem in de hand, of Wiske (als archetype van de huiselijkheid) net op het ogenblik dat ze haar haarstrikje aan het uitdoen is.

Inge Braeckman

Frank Wagemans schildert en maakt beelden. In beide disciplines heeft hij al een heel oeuvre opgebouwd. Sinds 2006 is hij verbonden aan de Zwarte Panter. Zijn werk refereert naar zowel de klassieke abstracte schilderkunst als naar de grafische populaire strip. Deze werelden in één beeld samenbrengen is voor hem een uitdagend uitgangspunt.

Een nieuwe zomer, een nieuw geluid. Vanaf juni weerklinkt de vers geschikte tentoonstelling van Frank Wagemans in galerie de Zwarte Panter. Hoofdzakelijk vazen en zo verblijdt de bezoeker met hoofdzakelijk vazen. Maar ook met hoofden. Hoofden die op volle toeren draaien bovendien. Zoetgevooisde charmezangers en vierderangs nachtegalen staan zij aan zij, met hun rug tegen de muur terwijl de beschilderde A-kanten passanten nieuwsgierig gadeslaan. Rijen vol koppen, tegen de vloer en tegen het plafond, vullen de ruimte. Het is een kwestie van kijken en bekeken worden, m’as-tu vu in de Scheldestad, quoi? De vriendelijke, grijnzende en grimassende gezichten zijn een weerkerend motief in de werken van Wagemans.

Verstrengeld tussen deze blikken hangen grote en kleine en middelgrote canvassen met kleurrijk bloemengeweld. Florale weelde met af en toe een goedgemutste schikker vormen een vrolijk antidotum voor de grijstinten van de buitenwereld. Bonte leeuwenbekjes, ranke hemelsleutels, blauwe zilverkaarsen, gespikkelde viooltjes en eender welke bloem die je als kijker denkt te ontwaren, wuften je vanuit hun vaas tegemoet. Impulsief en instinctief worden hun kleuren op het doek geschikt en herwerkt, tot een botanisch aanvaardbaar geheel schijnbaar zorgeloos wordt bereikt. Alles is interessant, dat is het zware lot van de kunstenaar. Terwijl er naar het atelier wordt gehaast om een vorm van haar gestalte te voorzien, duiken er onderweg vijf nieuwe ideeën op. Wanneer iedere vorm en kleur dan weer twintig nieuwe vormen en kleuren in zich meedragen, is kiezen altijd verliezen. Gelukkig vindt alles haar weg naar de zorgvuldig genummerde schetsboeken. ‘Bij mij ben je veilig,’ fluisteren ze de zoekende pennenstreken toe. En minstens honderd tentoonstellingen in wording wachten zo vol ongeduld hun beurt af. Frank Wagemans ontdekt de wereld al sinds 1953. Na zijn opleiding aan de Sint-Lukas hogeschool (Brussel) en het Hoger Instituut voor Schone Kunsten (Antwerpen), volgde een hele reeks solo-en groepstentoonstellingen. In 2006 vond hij een veilige thuishaven in de Zwarte Panter, waar hij sindsdien tweejaarlijks exposeert met zijn kunstenaarsvriend Benjamin Demeyere. Het rijke oeuvre van Wagemans leest als een schalkse limerick, waarbij abstractie en figuratie goedlachs in het gareel worden gehouden.

Wendy Wauters